نشوز زن
بر اساس قانون مدنی ، همین که عقد نکاح میان زن و مرد به درستی واقع شد ، هر یک از آنان دارای حقوق و تکالیفی در زندگی متقابل شان هستند . تمام این حقوق و تکالیف به این منظور وضع شده اند که بقای کانون خانواده حفظ گردد . یکی از مهمترین این تکالیف تمکین زن از شوهر خود می باشد . در مقابل این تکلیف از جانب زن ، مرد مکلف به پرداخت نفقه زن می باشد . اما در صورتی که این تکلیف از سوی زن انجام نشود ، آثاری به بار خواهد آورد که از جمله آن ناشزه بودن زن است .
وظایف قانونی زوجه
بر اساس قانون مدنی ، یکی از وظایف قانونی زوجه که به موجب عقد نکاح بر عهده زن قرار می گیرد ، تمکین از شوهر می باشد . تمکین را می توان در دو معنای عام و خاص معنا نمود . تمکین عام عبارت است از پذیرش ریاست مرد بر خانواده که از جمله آثار آن این است که زن باید در منزلی که شوهر اختیار کرده است سکونت کند ، با وی حسن معاشرت داشته باشد و مسائلی از این قبیل . اما تمکین خاص عبارت است از پذیرش شوهر در امور مربوط به روابط زناشویی . لذا به طور کلی تمکین عبارت است از انجام دادن تمام اموری که قانون در روابط زن و مرد بر عهده زن قرار داده است .علاوه بر این ، زن و مرد هر دو مکلف به حسن معاشرت با یکدیگر و همکاری در جهت تقویت بنیان خانواده هستند .
نشوز زوجه
در صورتی که زن تکالیفی که قانون بر عهده وی قرار داده است را انجام دهد ، مرد نیز موظف به انجام تکالیف متقابل خود است . مثلا در صورتی که زن به تمکین از شوهرش بپردازد ، مرد نیز موظف است به وی نفقه بپردازد . اما اگر زن تکالیفی که قانون به عهده وی گذاشته است را انجام ندهد ، به وی ناشزه گفته می شود . در واقع نشوز زوجه نقطه مقابل تمکین است . هر زمان که زن به تکالیف قانونی خود عمل نکند ، از تمکین خودداری کرده است . به این عدم تمکین نشوز زوجه گفته می شود و به چنین زنی هم زن ناشزه گفته می شود . نکته مهمی که وجود دارد این است که نشوز تنها مخصوص زن نیست و تنها به زنان ناشزه گفته نمی شود ؛ بلکه مرد نیز در صورتی که به تکالیف قانونی خود عمل نکند ، عنوان نشوز بر او هم صدق می کند .به عنوان مثال ، در صورتی که زن در منزلی که شوهر تهیه کرده است زندگی نکند ، بدون اجازه و یا رضایت وی از منزل خارج گردد ، دوستان و روابطی نامتعارف و نامناسب داشته و به لحاظ جنسی شوهر را راضی نکند ، مرتکب نشوز شده است .
آثار نشوز زوجه
ناشزه شدن زن و اثبات نشوز زن سبب بوجود آمدن آثاری در روابط میان زن و مرد می شود . به عنوان مثال ، به دلیل ارتباط متقابل نفقه و تمکین ، در صورتی که زن از تمکین در مقابل شوهرش خودداری کند و ناشزه شود ، مرد نیز دیگر تکلیفی جهت پرداخت نفقه به وی نخواهد داشت . البته مطابق قانون ، در برخی موارد زن مجاز به عدم تمکین است . به عنوان مثال زمانی که مرد بیماری های مقاربتی داشته باشد ، یا زن دچار بیماری باشد ، می تواند از تمکین در برابر شوهر خود خودداری کند ، در این حالت دیگر نمی توان عنوان زن ناشزه به وی داد . لذا مرد نیز باید وظایف خود را انجام دهد و به زن نفقه بدهد .